Büyük Beyazmelek

Pieris brassicae

Özellikler
Kanatların üst yüzündeki hakim renk beyazdır. Ön kanatların uç bölgesi koyu gridir. İç kanadın yakınında, üçüncü damara kadar varan uzunlamasına bir leke vardır, buna „apikal lekesi” denir. Bireyin dişi olduğunu, ön kanatlarının 1b ve 3 hücrelerindeki siyah lekelerinden tanırız; erkeklerde bu lekeler yoktur.

Ön kanatların alt yüzündeki hakim renk beyazdır. Uçlar kirli sarıdır ve tabanı gri tozludur. Her iki cinsiyette ön kanatların alt yüzünde iki siyah leke vardır. Arka kanatların alt yüzü her iki cinsiyette sarımsı-beyazdır ve dişide erkeğe oranla biraz daha parlak gri tozludur.

Tırtılların görünümü gelişme safhasına bağlı olarak farklıdır. Genç tırtılların hakim rengi açık sarıdır ve kafası kahverengidir. Dört deri atma zamanı içersinde görünüm defalarca değişir, tırtıl toplam olarak koyulaşır. Yetişkin tırtılın bazal rengi sarımsıdır ve üzerinde farklı büyüklükte ve sıralanmış şekilde siyah leker vardır. Kafa siyahtır ve bireyler tüylüdür. Genç tırtıllararda bu tüyler eksiktir.

Dikkat: Beyaz melek türlerini, özellikle uçuyorlarsa, ayırdetmek zordur. Orta Avrupa’da farklı beyaz melek türleri mevcuttur, örneğin küçük beyaz melek (Pieris rapae), yeşil damarlı beyazmelek (Pieris napi) („yeşil damarlı beyazmelek“ adı onaylanmamıştır). Bunlardan hariç iyice bakmazsak büyük beyazmeleği orakkanat (Gonepteryx rhamni) ile karıştırabiliriz. Bu yüzden her gözlemlemede kelebeğin fotoğrafını çekmekte yarar vardır. İdeal olarak kelebeğin üst ve alt yüzünü görebilmektir. Genelde daha sonra fotoğraf ile türü tanımlamak daha güvenlidir.

Ölçüler
Kanat genişliği 60 mm, tırtılın maksimum uzunluğu aşağı yukarı 45 mm.

Yaşam Alanı
Büyük beyazmelek, yaşam alanı konusunda pek seçici değildir, bir çok ortamlarda yaşayabilir. Önemli olan, tırtılın besinlenebilecegi bitkilerin ve bal veren bitkilerin bulunmasıdır (bak. Başka Bilgiler).

Büyük beyazmeleği örneğin çimenlerde, ekilmiş veya kendi haline bırakılmış tarlalarda görebiliriz.

Gözlem Zamanı
Büyük beyazmelek Almanya’da, Avusturya’da ve İsviçre’de ilk bahardan son bahara kadar görülebilir.

Yılda iki veya üç nesil üretir, nesiller peş peşe marttan ekime kadar aktiftir.

Tırtıllar hazirandan ekime kadar görülebilir.

Son bahar nesili – genellikle üçüncü nesil – kışı pupa olarak geçirir.

Dağılımı
Büyük beyazmeleğin dağılım alanı geniştir, hemen hemen her yerde yoğun olarak bulunur. Kuzey Afrika’dan Güney ve Orta Avrupa’ya ve Fennoiskandinavya’ya kadar yaygındır. Ancak Kuzey Avrupa’da her an her yerde bulunmaz, bu bölgede yalnız bir yerden başka bir yere göç eder. Büyük beyazmelek çoğu Akdeniz adalarında da mevcuttur. Bazen Kanarya adalarında da görülmüştür. Ancak bu bireylerin ithal edilmiş olduğu akla yatkın gelir, belki de kanarya beyazmeleği (Pieris cheiranthi) ile bir karıştırma söz konusudur.

Başka Bilgiler
Yetişkin kelebekler besinlenmek için bir çok bitki türlerine konarlar, örneğin devedikenine (örneğin Cirsium ve Carduus), çayır köpükotuna (Cardamine pratensis), kediotuna (Valeriana officinalis) ve kelebek çalısına (Buddleja davidii).

Tırtıllar için önemli besi bitkileri değişik Lahana türleri (Brassica) ve daha genel olarak farklı lahanagillerdir (Brassicaceae). Bunların dışında tırtıllar latin çiçeği (Tropaeolum majus) üzerinde de sık sık görülmüştür.

Tırtıllar tipik olarak grup olarak besinlenirler. Böylece kendilerini daha emniyette hissederler, çünkü sarımsı-siyah renkleri besi düşmalarının anladığı bir uyarıdır. Büyük beyazmeleğin tırtılları bitkilerden kükürt bileşimleri (isothiocyanate) alırlar ve bunları kimyasal yolla düşmana karşı savunmaya kullanırlar.

Linkler
Bilder bei naturgucker.de
Beobachtungen bei naturgucker.de


Metin: naturgucker.de